Na
terenie miasta Strzelce Opolskie oprócz dwóch działających
zakładów karnych funkcjonowały jeszcze trzy więzienne ośrodki
pracy.
Jeden
z nich znajdował się na dzisiejszej ul. Matejki, gdzie do tej pory
zachowały się mury oraz zamurowany zarys bramy wejściowej. W
okresie II wojny światowej działał tutaj obóz pracy przymusowej.
Ten
więzienny ośrodek pracy powstał w marcu 1950 roku i działał do
1969 roku, kiedy to podjęto decyzję o jego rozwiązaniu. Od
początku 1964 roku, kiedy to nastąpiła reorganizacja strzeleckich
jednostek karnych podlegał on pod Centralne Więzienie, które
zostało wówczas przekształcone w więzienie karne (dzisiejszy ZK
nr 1).
Dzięki
załącznikowi do protokołu z dnia 3 sierpnia 1950 r. posiadamy
informacje na jego temat.
Poniżej
cytuję tekst protokołu.
„Ośrodek
pracy stanowią więźniowie zatrudnieni w kamieniołomach i przy
produkcji wapna w Zakładach Wapienniczych w Strzelcach. Ośrodek
powstał z początkiem marca, ale właściwie zaczął normalnie
funkcjonować dopiero w kwartale sprawozdawczym. Zatrudnienie,
wynoszące początkowo ok. 100 ludzi wzrosło w okresie czerwiec –
lipiec do ok. 600 ludzi, z których 400 jest zatrudnionych w
produkcji, a około 200 w pracach inwestycyjnych i gospodarczych. Od
czerwca praca jest prowadzona na dwie zmiany, od godziny 4 do 12 i od
godziny 12 do 20. Produkcja obejmuje eksploatację kamieniołomów
wyrób wapna, który odbywał się początkowo w jednym 1 piecu, a od
czerwca w 4 piecach. Wydajność pracy przy produkcji wapnia wynosi
przeciętnie ok. 135% normy, natomiast w kamieniołomach wydajność
osiąga zaledwie 50% normy, co należy przypisać przede wszystkim
brakowi różnych niezbędnych urządzeń technicznych. Kontrola
stwierdziła szereg braków w urządzeniu ośrodka (niedostateczna
jest ilość łóżek, stołów, szafek i stołków do siedzenia w
barakach, jak również brak jest jednego kotła i różnych urządzeń
i przyborów w kuchni), braki te obowiązane są wypełnić Zakłady
Wapiennicze, co jednak dotychczas nie nastąpiło. Łaźnia dla
więźniów znajduje się w budowie. Biblioteka istnieje i jest
zaopatrzona dostatecznie – ok. 1000 książek (biblioteka
ruchoma)”.
Zachowane
mury więziennego ośrodka pracy Wapienniki na ul. Matejki w
Strzelcach Opolskich.
(zdjęcia
zbiory własne)
Jeden
z budynków na terenie dawnego obozu pracy w Strzelcach Opolskich na
ul. Matejki.
(źródło:
www.ipn.gov.pl)
Następnymi
więziennymi ośrodkami pracy były:
Ośrodek
Rolny dla kobiet – Mokre Łany (na terenie Gospodarstwa Rolnego nr
8) oraz Ośrodek Rolny dla mężczyzn – Suche Łany.
Ośrodki
te funkcjonowały od 1949 roku do końca czerwca roku 1969,
podporządkowane były pod Zakład Karny nr 1 w Strzelcach Opolskich.
W jednostkach tych przesiadywali pensjonariusze, którym do końca
kary pozostało nie więcej niż trzy lata. Ich praca związana
była z uprawą zbóż, ziemniaków, buraków cukrowych, chmielu i
jarzyn oraz hodowlą zwierząt gospodarskich. Podzieleni byli oni na
trzy podstawowe brygady: hodowli trzody chlewnej i bydła, polową i
ogrodową (hodowla roślin w szklarniach i inspektach).
Protokół
kontroli za II kwartał naczelnika więzienia ppor. Józefa
Aronowicza z dnia 3 sierpnia 1950 roku, w którym na temat ośrodków
rolnych pisze:
„Stan
koni roboczych bardzo dobry. Konie w pełnej kondycji użytkowej, o
pełnej sile pociągowej. Karmienie właściwe, odpowiednie do
wykonywanej pracy. Stan kopyt i kucie koni bardzo poprawne,
pielęgnacja skóry i czystość koni wzorowa. Uprzęże w
stanie dobrym, stale reperowane ułatwiają prace w majątku.
Źrebięta są zdrowe, dobrze odkarmione z wzorowo pielęgnowanymi
kopytami i we wzorowej czystości. Krowy użytkowe mieszczą się na
folwarku Mokre Łany. Są w dobrej kondycji mięsnej, żywione
odpowiednio. Czystość obory i krów bez zarzutu, sama obora
przewietrzona i jasna. Jałowizna znajduje się na folwarku
Suche Łany i podobnie jak krowy mleczne zapewnione ma możliwie
najlepsze warunki wzrostu przez odpowiednie karmienie i
pielęgnację. Świnie zarodowe i przeznaczone do chowu są w Mokrych
Łanach, natomiast tuczniki w Suchych Łanach. Tucz wykazuje dobre
przyrosty dzienne. Drób i króliki są w początkach hodowli.
Kury „Karmazyn” i kaczki „Peking” wychowywane są z
zakupionych wiosną jednodniówek. Hodowla zapowiada się dobrze”.
W
dalszej części protokołu naczelnik omawia również sposób
prowadzenia upraw ziemnych oraz wskazuje na konieczność budowy
dwóch budynków gospodarczych.
Dawne
Gospodarstwo Rolne nr 8 należące do więziennego ośrodka pracy dla
kobiet - Mokre Łany, widok od strony ul. Ujazdowskiej.
(zdjęcia
zbiory własne)
Bibliografia:
Kucharz
A., Więzienia w Strzelcach Opolskich [w:] Kalendarz Strzelecki 2001,
Strzelce Op. 2001.
Tekst
opublikowany po raz pierwszy na starym blogu (historiian.bloog.pl)
dnia: 30. 03.2013 | 15:48
Komentarze
Prześlij komentarz