Pierwotny
zakład karny usytuowany był na obrzeżach zachodniej części
miasta, obecnie zlokalizowany jest przy ulicy Świerczewskiego
(wcześniej główna brama więzienia znajdowała się na ul.
Gogolińskiej). Początkowo więzienie otoczone było wysokim murem,
zespół budynków penitencjarnych składał się z dwóch budynków
więziennych i kuchni.
Zakład
powstał według jednorodnej koncepcji architektonicznej (dwa
wielokondygnacyjne, kryte czterospadowymi, ceramicznymi dachami
budynki mieszkalne na rzucie litery "T", z
charakterystycznymi ryzalitami – "pawilon I" i "pawilon
II"; między nimi niższy dwukondygnacyjny budynek z dachem
jednospadowym, także wolno stojący, pełniący funkcję kuchni dla
obu pawilonów. Elewacje całego zespołu są wieloosiowe – osie
wyznaczone otworami okiennymi o zróżnicowanej wielkości, zamknięte
łukiem odcinkowym i pełnym. Płaszczyzny ścian są tynkowane bez
dekoracji architektonicznej. Całość zwieńczona jest wykonanym w
cegle gzymsem z motywem ceglanych kroksztynów.
Czas
powstania tegoż zespołu więziennego datuje się najprawdopodobniej
na lata 1893 – 1896, to jest około cztery lata po ukończeniu
budowy Centralnego Więzienia w Strzelcach (dzisiejszego Zakładu
Karnego Nr 1 przy ul. K. Miarki).
Od
roku 1944 łącznie w strzeleckich więzieniach przebywało około
2000 Belgów, internowanych z powodu buntu przeciwko władzom
okupacyjnym. Mężczyźni zasiedlali wówczas obecne Zakład Karny Nr
1, a kobiety umieszczono w dzisiejszym Zakładzie Karnym Nr 2 przy
ul. Świerczewskiego.
Zakład
Karny nr 2 w Strzelcach Opolskich, widok od strony skrzyżowania ul.
Gogolińskiej z ul. Świerczewskiego.
(zdjęcie zbiory własne)
Strzelecki
zakład karny nr 2 widok z drugiej strony ul. Świerczewskiego.
(zdjęcie zbiory własne)
Brama
wjazdowa do ZK nr 2, widok od strony ul. Gogolińskiej.
(zdjęcie zbiory własne)
Areszt
dla więźniów politycznych - najstarszy budynek dzisiejszego ZK nr
2.
Na
zdjęciu widać mury i drogę prowadzącą do więzienia, obecnie
jest to środek ZK.
(źródło:
Oberschlesien im Bild, 1933)
W
okresie po II wojnie światowej Więzienie Karne nr 2 funkcjonowało
jako więzienie izolacyjne, do którego kierowano recydywistów,
wielokrotnie karanych w zwykłych zakładach karnych, organizatorów
buntów i ucieczek, uprawiających wrogą propagandę, systematycznie
uchylających się od pracy i wpływających przez to demoralizująco
na innych, więźniów szczególnie zdemoralizowanych, systematycznie
naruszających przepisy więzienne w stosunku do których metody
karno – wykonawcze stosowane w zwykłym zakładzie karnym nie
odnosiły skutku, a których wpływ na pozostałych więźniów był
szkodliwy. O umieszczeniu więźnia w więzieniu izolacyjnym
decydował dyrektor Departamentu Więziennictwa na uzasadniony
wniosek naczelnika zakładu karnego. Wniosek taki podlegał
zatwierdzeniu przez naczelnika wydziału więziennictwa. Nowi
więźniowie byli zaliczani do klasy wstępnej na okres 3 miesięcy.
Miało to na celu dokładne ich poznanie. Podczas całego pobytu w
klasie wstępnej nowi więźniowie pozbawieni byli pracy, nauki oraz
czytelnictwa książek i prasy. Umieszczenie ich w celach
pojedynczych lub wspólnych zależne było od warunków, w które to
umożliwiały dokładniejsze i szybsze poznanie.
W
celach i pomieszczeniach więzienia izolacyjnego obowiązkowo
egzekwowano zachowanie ciszy, wzorowy porządek i bezwzględną
czystość. Więźniowie Spacery odbywały się nie częściej jak co
trzeci dzień. Po odbyciu kary w więzieniu izolacyjnym więźnia
kierowano do macierzystego zakładu karnego.
Na
początku 1964 roku nastąpiła reorganizacja strzeleckich jednostek
karnych. Centralne Więzienie zostało przekształcone w więzienie
karne, któremu podporządkowano dotychczasowe Więzienie Karne nr 2,
Ośrodek Pracy Więźniów – Wapienniki oraz dwa rolne Ośrodki
Pracy, Mokre Łany dla kobiet i Suche Łany dla mężczyzn.
Po
generalnej modernizacji, na przestrzeni 1972 roku Zakład Karny Nr 2
w Strzelcach Opolskich przy ul. Świerczewskiego 3 stał się
odrębną, samodzielną jednostką penitencjarną, kierowaną wówczas
przez naczelnika komisarza Jana Biernackiego.
W
następnych latach, zgodnie z reorganizacją więziennictwa w Polsce,
zakład merytorycznie podlegał właściwej jednostce nadrzędnej (
WZZK we Wrocławiu, OZZK w Opolu, RZK w Strzelcach Op., OISW w Opolu
).
Na
terenie ZK 2 Strzelce Opolskie do lutego 2011 r. funkcjonowało
Centrum Kształcenia Ustawicznego, w skład którego wchodziły
Gimnazjum dla dorosłych, ZSZ o kierunku malarz-tapeciarz, Liceum
Ogólnokształcące uzupełniające dla dorosłych. Ze względu
na unikalność, jednorodny charakter i koncepcję architektoniczną
( bez zmian funkcjonalnych i architektonicznych ), decyzją
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 30 marca 1998 roku,
zespół więzienny z lat 1893 – 1896 został zakwalifikowany jako
dobro kultury i wpisany do rejestru zabytków oraz objęty ochroną
prawną i konserwatorską.
Zakład
karny nr 2 w Strzelcach Opolskich jest typu zamkniętego o pojemności
609 miejsc przeznaczony dla dorosłych mężczyzn, recydywistów
penitencjarnych z oddziałami dla tymczasowo aresztowanych mężczyzn
i terapeutycznym dla skazanych z nie psychotycznymi zaburzeniami
psychicznymi lub upośledzonych umysłowo.
W
czwartym kwartale 2012 roku rozpoczęły się prace związane z
powiększeniem terenu zakładu karnego nr 2. Powstaje nowy budynek
kuchni centralnej wraz z infrastrukturą.
Rozbudowa
zakładu karnego, widok od strony ul. A. Mickiewicza.
(zdjęcie zbiory własne)
Bibliografia:
1.
Kucharz A., Więzienia w Strzelcach Opolskich [w:] Kalendarz
Strzelecki 2001, Strzelce Op. 2001.
2.
http://www.sw.gov.pl
Tekst po raz pierwszy pojawił się na starym blogu (historian.bloog.pl) dnia: 28. 03.2013 | 21:45
Komentarze
Prześlij komentarz