Pozostałości niemieckich radarów w rejonie Góry św. Anny.

w dniu

Betonowe podpory – pozostałości po stanowiskach niemieckich radarów, które do dziś możemy odnaleźć na polach w rejonie Góry Świętej Anny, porośnięte dzikimi krzakami, rozlokowane są w promieniu około jednego kilometra, w pobliżu przebiegającej autostrady A4 (Katowice - Wrocław). Niedaleko tego miejsca znajduje się punkt obsługi podróżnych oraz stacja paliw. Po dwóch stronach autostrady, północnej i południowej, znajduje się w sumie 12 takich stanowisk, na których były rozlokowane radary typu Heinrich Peiler (4 stanowiska), Hans E-Meβ Geraet (5 stanowisk), Freya – Egon (2 stanowiska) oraz jeden niezidentyfikowany, oznaczony na mapie jako RUN. Ich położenie przedstawia poniższa mapa.

(źródło: www.geschichtsspuren.de)



Stacja ta była wyposażona w następujące urządzenia:
FuSAn 731 (Funk-Sende-Anlage – system transmisji radiowej) zawierał radary wtórne Freya-Egon, które służyły do identyfikowania własnych samolotów za pomocą FuG 25a („Erstling”). Freya wysyłał sygnał (pytanie), który po odesłaniu przez transponder (urządzenie odezwowe) zamontowany w samolocie trafiał z powrotem do Egon’a (odpowiedź). Mówiąc w skrócie odpowiedzialny był za określenie kierunku i odległości od własnego samolotu. 

Model radaru Freya - Egon. 
(źródło: www.missing-lynx.com)


Y-Bodenstelle FuSAn 733 był zestawem odpowiedzialnym za lokalizowanie własnego samolotu i naprowadzanie nocnych myśliwców według sygnału Y. W ten sposób piloci orientowali się w swoim położeniu.
W skład tego zestawu wchodziły urządzenia: Heinrich Peiler, który zamontowany był na drewnianej wieży i służył wyłącznie do namierzenia własnego samolotu wyposażonego w transponder typu FuG 16ZY z dokładnością do jednego stopnia kątowego (odbierał sygnał z samolotu i określał kierunek jego pochodzenia).

Heinrich Peiler
 (źródło: www.gyges.dk oraz www.hanstholmregistreringen.dk)


Następnym urządzeniem był Hans E-Meβ z pojedynczą anteną prętową, służył do nadawania sygnału i określenia odległości (E – Entfernung) od maszyny, do której dotarł ów sygnał (z szacowaną dokładnością do 300 metrów). Hans współpracował w parze z Heinrichem. Hans wysyłał sygnał, który był następnie odsyłany z transpondera samolotu. Sygnał powracający był przechwytywany przez Hansa, który zliczał odległość oraz przez powiązanego z nim Heinricha, który określał namiar na źródło sygnału odpowiedzi. Urządzenia tego typu montowano od lata 1943 roku.    
Hans E-Meβ

Z lewej Hans E-Meβ i widoczny w oddali z prawej strony Heinrich Peiler
(źródło: www.hanstholmregistreringen.dk)


Annogórska stacja radarowa była wykorzystywana do wyłapywania alianckich samolotów, które wtargnęły w przestrzeń lotniczą III Rzeszy. Taktyką taką nazwano „Raumnachtjagd” (tzw. „pokój nocnego polowania”), potocznie – metoda „pudełkowa”. Terytorium niemieckiego państwa podzielone zostało na kwadraty (pudełka) o boku 55 km z własnymi stacjami radarowymi i samolotami myśliwskimi. W czasie gdy samolot przeciwnika wtargnął w niemiecką przestrzeń lotniczą zostawał od razu namierzony. W ten sposób chroniono ważne miasta i ośrodki przemysłowe w głębi kraju, a także wybrzeże od Danii po Francję.
Takie pudełka (kwadraty) wyposażone były w naziemne stacje radiolokacyjne, które służyły nie tylko do wyłapywania każdego przelatującego samolotu, ale także do naprowadzania na niego nocnego myśliwca. Ten system radarowy nosił kryptonim „Himmelbett” („łoże z baldachimem”).  Składał się on ze stacji radarowej Freya o zasięgu 120 km i służył tylko do wykrywania celów. Następny był zestaw radarowy „Würzburg – Rise” o zasięgu około 80 km. W jego skład wchodził „Roter Rise” (Czerwony Olbrzym), który śledził kurs nadlatującego samolotu wroga oraz „Grüner Rise” (Zielony Olbrzym), odpowiedzialny za śledzenie kursu niemieckiego myśliwca. Mózgiem i sercem tego systemu była tablica kontrolna „Seeburg”, przetwarzająca dane i wyświetlająca je operatorowi.
Przykładowo: Freya namierzyła samolot wroga, z pobliskiego lotniska podnosił się nocny myśliwiec dyżurujący. Kierowano go do odpowiedniego pudełka (kwadratu), gdzie czekał na ofiarę oraz dalsze instrukcje. W momencie gdy Würzburg – Rise dostrzegał przeciwnika, naziemna obsługa naprowadzała pilota myśliwca na właściwy kurs. Dobrze zgrana i wyszkolona załoga potrafiła doprowadzić nocny myśliwiec do celu w kilka minut – reszta należała do pilota. 


Zapraszam do zapoznania się z miejscami, w których były ustawione owe urządzenia.
Poniższa mapa została zmodyfikowana przez autora z zaznaczeniem współczesnej autostrady A4 oraz kierunków północ - południe. Po północnej stronie autostrady zaznaczenie radarów od 1 do 5, natomiast po południowej od 6 do 12. Numery te będę stosował poniżej przy opisach oraz fotografiach przedstawiających obecne pozostałości radarów (zdjęcia z 29 marca 2014 roku).



Po stronie południowej autostrady A4 znajdują się: 

1.  Heinrich Peiler 4





2.  Heinrich Peiler 3






3.  Hans E-mess 5 






4.  Hans E-mess 4








5.  Hans E-mess 3







Po stronie północnej autostrady A4 znajdują się: 


6.  Hans E-mess 2






7.  Heinrich Peiler 1







8.  Heinrich Peiler 2








9.  Hans E-mess 1






10.  Freya Egon 2








11.  Freya Egon 1






12.  RUN 



(zdjęcia współczesne - zbiory własne)






Podziękowania dla Cristoforo za udział w wyprawie oraz wykonanie części zdjęć.


Źródła:
  1. Dimitrow R., Ananas-y, czyli oko Adolfa Hitlera [w:] NTO nr 26 (231) z 28.06.2013.
  2. Kubik R., Zabójcze łoże z baldachimem [w:] Strzelec Opolski nr 23 (774) z 10.06.2014.
  3. www.mojszlak.pl/kraj,opolskie,stacja_radarowa.html
  4. www.gesichtsspuren.de
  5. www.gyges.dk 
  6. www.hanstholmregistreringen.dk
  7. www.missing-lynx.com


Tekst został po raz pierwszy opublikowany na starym blogu (historian.bloog.pl) dnia: 10. 07.2014  |  22:22




Komentarze

Prześlij komentarz