Jürgen Güldenpfenning, architekt proboszcza - krótki rys biograficzny.

w dniu

Wspominając o księdzu proboszczu Maksymilianie Ganczarskim oraz o budowie nowego i większego, neobarokowego kościoła p.w. św. Wawrzyńca w Strzelcach Opolskich w latach 1904 – 1907, nie możemy zapomnieć o jego architekcie – Jürgenie Güldenpfenningu. Co prawda na jego temat nie posiadamy zbyt wielu informacji, jednak nawet te szczątkowe warte są zaprezentowania. 


Jürgen Güldenpfenning (1873 - 1914)
(źródło: 100-lecie poświęcenia kościoła św. Wawrzyńca w Strzelcach Op. 1907-2007. Praca zbiorowa pod red. T. Smoleń i S. Tubek. Strzelce Opolskie 2007.)


Jürgen (Georg) Güldenpfenning urodził się 20 marca 1873 roku. Pochodził z wielodzietnej rodziny, z której wywodziło się aż trzech architektów. Jego ojcem był Arnold Güldenpfenning (1830-1908), znany niemiecki architekt specjalizujący się w dziedzinie budowli sakralnych. Młody Jürgen studiował na Wyższej Szkole Technicznej w Hanowerze. Studia ukończył z wyróżnieniem w 1897 roku. W latach 1901 – 1903 pracował w dziale budowlanym dotyczącym kościołów w Ministerstwie Robót Publicznych. Następnie został tymczasowo przydzielony do Rejencji Opolskiej, gdzie jako niespełna trzydziestolatek opracował projekt architektoniczny nowej, neogotyckiej budowli kościoła p.w. św. Wawrzyńca w ówczesnych Strzelcach Opolskich. W latach 1904 – 1907 czuwał nad realizacją tego projektu. Kolejnym z jego zrealizowanych projektów znajdujących się w naszej okolicy był kościół św. Małgorzaty w Krasiejowie. Jego budowa przypadła na lata 1911 – 1913. Z rad Jürgena (Georga) Güldenpfenninga korzystało wielu proboszczów budujących swoje nowe świątynie. Kiedy wybuchła I wojna światowa, został zmobilizowany do wojska w sierpniu 1914 roku. W randze porucznika rezerwy 8. Regimentu Husarii skierowany na front francuski. Nie walczył jednak długo. Dnia 16 wrześniu 1914 roku, czasie krwawych walk przy zdobywaniu twierdzy Chateau Brimont pod Reims (Francja) został ciężko raniony przez odłamek granatu. Był wówczas adiutantem w 25. Brygadzie Piechoty. W wyniku odniesionych ran, zmarł po kilku tygodniach cierpień w dniu 6 października 1914 roku w szpitalu polowym w Hirson. Miał wówczas 41 lat. W ostatnich dniach życia czuwała przy nim żona. Dzięki jej staraniom udało się sprowadzić jego zwłoki do Niemiec, gdzie został pochowany na cmentarzu w Padeborn w pobliżu swoich rodziców. W uroczystości pogrzebowej wzięło udział dwóch biskupów.

Delegacja parafii św. Wawrzyńca w Strzelcach Op. pod przewodnictwem ks. Tomasza Rehlisa przy grobie architekta w Padeborn w 2006 roku.
(źródło: Głos św. Wawrzyńca, Pismo Parafii św. Wawrzyńca w Strzelcach Op., Boże Narodzenie 2006)


Płyta nagrobna Jürgen'a Güldenpfenning'a na cmentarzu w Padeborn.
(źródło: krasiejow.pl  // fragment zdjęcia pochodzącego z archiwum A. Auer)



Wróćmy na chwilę do ówczesnych Strzelec Opolskich.
Była wiosna, a dokładnie 19 kwietnia 1904 roku, wówczas rozpoczęły się prace budowlane przy kościele. Zaczęto od wykopów pod fundamenty. Kilka miesięcy później, w przeddzień święta patrona kościoła – św. Wawrzyńca – dnia 7 sierpnia został poświęcony plac budowy. Aktu poświęcenia dokonał ksiądz proboszcz Maksymilian Ganczarski w obecności wielu kapłanów, włodarzy miasta oraz licznie zgromadzonych parafian. Poświęcenie miało bardzo uroczysty charakter. Plac budowy został udekorowany wieńcami i flagami. W podniosłej atmosferze dokonano aktu wmurowania kamienia węgielnego pod budowę, a zgromadzeni na placu parafianie wysłuchali kazania w języku polskim i niemieckim. Początkowo budowanie fundamentów sprawiało dużo trudności, ponieważ trzeba było usunąć częściowo mury starego kościoła i innych fragmentów wcześniejszych budowli oraz walczyć z zalewającymi wykopy wodami gruntowymi. Fundamenty starego prezbiterium jednak pozostawiono w ziemi. Wbrew oczekiwaniom prace budowlane przeciągały się w czasie. Pomimo tych trudności już 14 września 1905 roku obiekt był gotowy w stanie surowym, a kilka dni później – w czasie poświęcenia krzyża umocowanego na niej – ksiądz proboszcz Ganczarski umieścił w miedzianej kopule puszkę zawierającą dokumenty budowy oraz nazwiska budowniczych i członków rady parafialnej, której starania „wymusiły” zgodę władz na budowę.

Większość informacji, które dotyczą przebiegu prac budowlanych zawdzięczamy samemu architektowi, który w roku 1909 opublikował je w jednym z niemieckich czasopism. Dzięki wszechobecnej dziś digitalizacji źródeł i materiałów archiwalnych mamy do nich prosty dostęp. Wspomniany artykuł Güldenpfenning’a możemy odnaleźć tutaj: http://digital.zlb.de/viewer/image/15239363_1909_05/1/  (dostęp na: 12.03.2016)
Jak na tamte czasy koszta budowy były ogromne i wyniosły 360 tysięcy marek. Większą część tej kwoty stanowiły ofiary parafian. Rząd przeznaczył 67 tysięcy marek, tzn. tyle, ile miały wynieść koszta planowanej przez władze rozbudowy starego kościoła. Kardynał Kopp ofiarował na ten cel 20 tysięcy. W celu gromadzenia funduszy na budowę kościoła utworzono fundację. Proboszcz Ganczarski osobiście zbierał ofiary. W 1905 roku rozpoczęły się prace wykończeniowe wnętrza kościoła. Część wyposażenia pochodząca ze starego kościoła znalazła swoje miejsce w murach nowej świątyni m.in. główny ołtarz pochodzący z 1697 roku, ołtarze boczne św. Antoniego, św. Michała i św. Jadwigi oraz ambona. W wyposażenie nowego miejsca modlitwy zaangażowana była także rodzina architekta. Jego siostra Augustina Güldenpfenning – zakonnica pochodząca z Aachen – namalowała cztery obrazy ołtarzowe. Malowidła sufitowe wykonali malarze: Klink z Zabrza i Loch z Wrocławia. Sztukaterię wykonał A. Fieber z Nysy wraz z pomocnikami z Wrocławia.
Wielkim, niezapomnianym dniem radości dla strzeleckich parafian był 3 czerwca 1907 roku. W tym dniu, w obecności budowniczych, licznie zgromadzonych parafian oraz władz miasta, kardynał dr Georg Kopp dokonał aktu konsekracji nowego „Domu Bożego i Bramy Niebios”.


Projekt kościoła św. Wawrzyńca w Strzelcach Op.
(źródło: fotopolska.eu)


Kościół parafialny w 1909 roku.
(źródło: fotopolska.eu)


Współczesny widok na kościół św. Wawrzyńca z ratuszowej wieży.
(zdjęcie zbiory własne)


We wnętrzu kościoła, na jednym z jego filarów została umieszczona tablica upamiętniająca architekta Güldenpfenning'a.
(zdjęcie zbiory własne)




Tekst opublikowany po raz pierwszy na starym blogu (historian.bloog.pl) dnia 12. 03.2016  |  23:23 
 




Bibliografia:
1. Mutz K., Z dziejów parafii św. Wawrzyńca w Strzelcach Opolskich 1271-1945, Strzelce Op. 2006.
2. Nowack A., Geschichte der Pfarrei Gross Strehlitz in Oberschlesien, Groß Strehlitz 1924.
3. Sznura A., Główny architekt kościoła i jego dzieło [w:] 100-lecie poświęcenia kościoła św. Wawrzyńca w Strzelcach Op. 1907-2007. Praca zbiorowa pod red. T. Smoleń i S. Tubek. Strzelce Opolskie 2007.
4. Zentralblatt der Bauverwaltung, nr 94, s. 653 -> http://digital.zlb.de/viewer/image/14688302_1914_095/4/  (dostęp na: 12.03.2016)








Komentarze

Prześlij komentarz